Kütle denge sistemi atık yönetim yazılımlarının olmazsa olmaz bir parçasıdır. Tüm atık yazılımı kütle denge sistemi (KDS) üzerine kuruludur denebilir. Bu kütle denge sisteminin çeşitli alt başlıkları vardır. Atık işleme tesislerinde bu alt başlıklara göre birimler vardır ve ona göre işlem yürütülür.
1. Atık Yönetiminde Geri Kazanım
Atık yönetiminin öncelikli amacı geri kazanımdır. Eğer geri kazanım yapılabiliyorsa bertaraf edilmemeye çalışılır. Tıbbi atık yönetimi temelde aşağıdaki alt başlıklar bazında değerlendirilir:
- Tehlikeli tıbbi atıkların geri kazanımı
- Tehlikesiz tıbbi atıkların geri kazanımı
- Tıbbi atık yağların geri kazanımı
- Tıbbi bitkisel atık yağların geri kazanımı
- Tıbbi atık akümülatörlerin geri kazanımı
- ÖTL geri kazanım
- Geri kazanım tesislerinin kontrolü
2. Atık Yönetiminde Bertaraf
Tıbbi atıkların bertaraf edilmesi en son istenen aşamadır. Mümkünse geri kazandırma yapılmaya çalışılır. Eğer atık yönetimi tıbbi atıkların bertaraf edilmesi şeklinde ilerleyecekse aşağıdaki aşamalar ve sınıflandırmalar dikkate alınmalıdır.
- Tıbbi atıkların yakılması
- Düzenli depolama
- 1. sınıf (tehlikeli atıklar)
- 2. sınıf (tehlikesiz atık)
- 3. sınıf (inert atık)
3. Atık Yönetiminde İşleme
Tıbbi atık yönetiminde atık yazılımı büyük rol oynar. İşleme aşaması da bu yazılımlarda mutlaka yer alan bir aşamadır. Özellikle tıbbi atıkların sterilizasyonu bu işleme basamağında yer alır. Ürünler tekrar kullanılacak olduğundan bertaraf işlemi yapılmaz. Tamamen bir geri kazandırma da olmadığından işleme basamağında yer alır. Tıbbi atıklarla ilgili her türlü temizleme, dezenfektasyon ve sterilizasyon adımları tıbbi atık yazılımı bakımından işleme bölümüne girer.
4. Atık Yönetiminde Arındırma
Tıbbi atık yönetiminin önemli ve olmazsa olmaz adımlarından biri de arındırmadır. PCB arındırma ve tıbbi atık ara depolama bölümü arındırma aşaması altında değerlendirilir.
Hangi Belgeler Atık İşlemede Gereklidir?
Kütle denge sistemi (kds) kullanacak atık işleme tesislerinin bazı belgelere sahip olması zorunludur. Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğünden alternatif ham madde ve atık minimizasyonu yazısı almış olan tesisler kütle denge sistemini kullanabilmek için aşağıdaki belgelere ihtiyaç duyar:
Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerinden;
- Tehlikesiz atık toplama ayırma belgesi
- Ambalaj atığı toplama ayırma belgesi
- ÖTL geçici depolama belgesi
alınması zorunludur.
Atık Yönetim Sistemi ve KDS ile İlgili Genel Hatırlatmalar
Atık yönetim sistemleriyle ilgili uygulamalar çoğu zaman yetkili kullanıcı değişikliklerinde sorunlara sebep olmaktadır. Yeni gelen bir yetkinin işi tam anlamıyla bir öncekinden devralmaması durumunda ortaya zaman zaman akışı durduran sorunlar çıkabilmektedir.
Duyuruların takibinin muhakkak her gün yapılması gereklidir
Yardım videolarının izlenmesi kullanıcıların kafalarında yer alan bütün soru işaretlerine cevap niteliğindedir.
Zamanında tüm kayıtların girişlerinin sağlanması gereklidir.
Kütle denge sistemi 2009 itibariyle kullanıma açılmış olup atık yönetimi uygulamalarında yıllardır kullanılmaktadır. Çevrim içi kullanımda oldukça kolaylık sağlayan kütle denge sistemi bu yazılımlar üzerinde sadece kullanıcı adı ve şifreyle çalıştığından yetkisiz bir personelin atıklarla ilgili herhangi bir giriş yapması mümkün değildir.
Kütle denge raporları aylık bazda sunulduğundan ve bu verilerin analizlerinin zamanında yapılması gerektiğinden kds sisteminin doğru zamanda doğru veriler girilerek kullanılması hayati önem taşır.
Atık Yönetiminde Sorumluluk
Çevre Kanunu kapsamında değerlendirilen atıklarla ilgili her türlü işlemden bu iş zincirinde yer alan herkes ayrı ayrı sorumludur. Atık kutusunun üzerine yapıştırılan etiketten, içeriğin gramajını kilosunu ölçen personele; atıkların sevkiyatındaki transfer aracı şoföründen atıkların bertaraf edildiği tesisin teslim alan personeline kadar A’dan Z’ye herkes bu dişlinin önemli çarklarını oluşturur.
Çevre ve insan sağlığı söz konusu olduğunda her birey üzerine düşen sorumluluğu yerine getirirse temiz ve risk teşkil etmeyen bir çevreye yaşamak, güvenli sağlık kuruluşlarında tedavi olmak mümkün olacaktır.