Atık yönetimi günümüzde sağlıklı bir çevre ve sağlıklı bir gelecek için son derece önemli bir konudur. Bu konuda öncelikle sağlık kuruluşları olmak üzere bütün toplumun bilinçlenmesi gereklidir. Özellikle tıbbi atıkların yönetimi, geri dönüşümü ve bertaraf edilmesi sağlık bakımından son derece önemlidir. Hastaneler, dispanserler, sağlık ocakları ve muayenehaneler gibi pek çok yerde kullanılan tıbbi malzemenin atıkları sağlık açısından risk teşkil etmekte olup düzgün ve doğru yöntemle geri dönüşüme veya bertarafa gönderilmelidir.
Takibi ve analizi son derece zor ve zahmetli olan tıbbi atıklar için günümüzde uygulanmakta olan başarılı yazılımlar ve tıbbi atık yönetim sistemleri bulunmaktadır. Onlarca sağlık kuruluşunun kullandığı bu uygulamalar bütün sağlık kuruluşlarınca kullanılmalıdır.
Tıbbi Atık Sistemlerinin Temel Alt Sistemleri Nelerdir?
Tıbbi atık sistemleri kendi içinde pek çok alt kırılıma sahiptir. Başarılı bir tıbbi atık yazılımı oluşturmak için her bir alt kalem dikkatli oluşturulmalıdır. Atık beyan sistemi, mobil atık takip sistemi, kütle denge sistemi gibi temeli sağlam atılması gereken üç önemli sistem vardır. Bunlardan her biri tıbbi atık yazılımı oluşturulmadan detayları düşünülmesi gereken aynı sistemlerdir.
Atık Beyan Sistemi: Tıbbi atık üreticilerinin, hastane ve diğer sağlık kuruluşlarının yıllık bazda tehlikeli ve tehlikesiz atıklarının bildirildiği sistemdir.
Mobil Atık Takip Sistemi: Atık taşıyan firmaların araçlarına ait lisans bilgilerinin girilmesi gerekli sistemdir.
Kütle Denge Sistemi: Lisanslı atık işleme tesislerinin günlük, aylık ve yıllık bazda ne kadar atık işlediklerini girdikleri sistemdir.
Tıbbi Atık Yönetiminde Paydaşlar Kimlerdir?
Tıbbi atıkların yönetimi tek bir kişi veya kuruluşa ait değildir. Pek çok paydaş tıbbi atık yönetimi konusunda sorumluluk sahibidir. Atık üreticileri, lisanslı atık taşıma firmaları ve atık işleme tesisleri gibi birden fazla paydaş atık yönetiminden sorumludur. Bunların haricinde Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleri ve Bakanlık da bu paydaşlar arasında yer almaktadır.
Bakanlık, ülke genelinde tıbbi atık beyanlarının izlenmesi, değerlendirilmesi ve raporlanması faaliyetlerini takip eder. Ayrıca tesislerin izlenmesi ve denetimi de bakanlıktadır.
Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleri il bazında tıbbi atıklarının beyanlarını izler, değerlendirir ve raporlar. Atık taşıma firmalarını denetler ve lisanslandırır.
Tıbbi Atık Üreticilerinin Sorumlulukları Nelerdir?
Tıbbi atık üreten hastane, muayenehane ve diğer kuruluşlar tıbbi atık üreticisi olarak geçmektedir. Tıbbi atık yazılımı ile ilgili uygulamalarda başarılı bir veri akışının sağlanması için her bir kişi ve kurumun önemli rolü vardır.
Ulusal atık taşıma formu, aşıma işlemlerinin başlatılması, Tabs’in doldurulması gibi görevler tıbbi atık üreticilerinin temel görevleridir.
Lisanslı Atık Taşıma Firmalarının Sorumlulukları Nelerdir?
Atık taşıma firmalarının sorumlulukları temek olarak şu şekildedir:
- Taşıma taleplerinin alınması
- Taşımanın başlatılması
Atık İşleme Tesislerinin Sorumlulukları Nelerdir?
Geri kazanım veya bertaraf edilme gibi işlemlerden sorumlu olan atık işleme tesisleri tıbbi atık yönetiminde önemli rol oynamaktadır.
Atıkların kabulü ve kütle denge sistemlerinin doldurulmasından tamamen atık işleme tesisleri sorumludur. Kütle denge sistemi doldurulurken ürün ve bakiye atık miktarları ölçülerek verilerin doğru girilmesine özen gösterilmelidir.
Tıbbi Atık Yönetimiyle İlgili Yazılımların Temel Amaçları Nelerdir?
Etkili ve başarılı bir tıbbi atık yönetimi için öncelikle vizyonun ve misyonun belli olması gerekir. Misyonlar yani bir diğer adıyla amaçlar belirli ana hatlarıyla belirlendikten sonra uygulamaya geçilmesi gerekir. Tıbbi atık yönetiminde temel amaçlar şu şekildedir:
- Sağlıklı bir atık envanterinin oluşturulması
- Üretilen atıklara ilişkin verilerin toplanması, izlenmesi ve değerlendirilmesi
- Türkiye genelinde tehlikeli tıbbi atıkların takibinin yapılması
- Alınması gereken çevresel tedbirlere sağlıklı bir zemin oluşturmak
- Çevresel altyapı servislerinin iyileştirilmesi
- Tıbbi atık yönetimi için sağlıklı bir bilgi yönetimi sistemi oluşturmak